Duitse evacués in Vught 1944/1945

Inleiding

De geschiedenis van Kamp Vught is al op een heel uitgebreide manier beschreven. Daarbij ligt vrijwel steevast de nadruk op het concentratiekamp. Maar de geschiedenis stopt niet op het moment dat het kamp in 1944 is bevrijd. Binnen korte tijd is het kamp na 26 oktober 1944 weer in gebruik genomen. Als interneringskamp voor oorlogsmisdadigers en andere gedetineerden. Maar daarnaast dient het kamp ook als 'tijdelijk onderdak' voor vluchtelingen (burgers) uit de Duitse grensstreek. Een grote groep komt uit het Landkreis Heinsberg, een veel kleinere groep uit de omgeving van Kleef en een derde groep uit Kalterherberg. Die plaatsen liggen in 1944 bij de bevrijding in de frontlinie en veel inwoners moeten op stel en sprong huis en haard verlaten.

Over de vluchtelingen uit het Selfkantgebied is al veel bekend; over de lotgenoten uit de omgeving van Kleef en vooral Kalterherberg veel minder. Sterker nog, de geschiedenis van Kalterherberg is tot oktober 2014 in Kamp Vught niet eens bekend. Tot men daar door ons attent gemaakt wordt op een artikel in de Aachener Zeitung.

Het artikel 'Vor 70 Jahren: Zwangsevakuiering der Kalterherberger' gaat over de lotgevallen van een groep Duitse burgers op het einde van de Tweede Wereldoorlog. Via een omweg komen ze in Vught terecht. Zowel met het begin- als met het eindpunt hebben we een bepaalde band. Mijn vrouw en ik hebben in Vught gewoond en zijn er in 1969 getrouwd. Begin deze eeuw hebben we een 'tweede huisje' in Sourbrodt. Vanuit Sourbrodt pendelen we minstens een keer per week naar het enkele kilometers verderop gelegen Monschau, niet voor niets de parel van de Eifel. Daarbij passeren we in Kalterherberg de Belgisch/Duitse grens. We doen er boodschappen en wandelen er in de schitterende omgeving. Totaal onwetend van wat de plaatselijke bevolking in 1944 en 1945 is overkomen. Via een Odyssee, die alles bij elkaar bijna acht maanden duurt, belanden ze in Vught. Navraag in het Nationaal Monument Kamp Vught leert al gauw, dat ze daar wel veel weten over evacués uit het Selfkantgebied en de omgeving van Kranenburg. In barak 1B is zelfs een tentoonstelling over het naoorlogse deel van Kamp Vught ingericht. Maar van Kalterherberg hebben ze nog nooit gehoord. Het enige wat bekend is wordt in de geschiedschrijving in een zin afgedaan met 'Nadat eerder in januari al vluchtelingen uit de Eifel in 'Vught' terechtkwamen, komt er op 4 april nóg een groep van 48 evacués uit de Eifel bij." (Jeroen van den Eijnde: Vughtse Historische Reeks deel 9 (2005), blz. 180). Het artikel in de Aachener Zeitung laat een veel uitgebreidere versie zien en ik besluit om op onderzoek uit te gaan. Op deze website brengen we dit stukje geschiedenis in beeld. Hoe klein ook in het totale wereldgebeuren, des te meer impact heeft het voor de direct betrokkenen.

Reacties en aanvullingen meer dan welkom

We proberen zoveel mogelijk gegevens te achterhalen en vast te leggen over de Duitse evacués. Vanaf het vertrek thuis tot de terugkomst, na onzekere maanden, daar. Voor aanvullingen, hoe klein dan ook, houden we ons aanbevolen. Contact opnemen kan via het speciale formulier op deze site.