Geschiedenis Oostkantons

De geschiedenis van de Oostkantons is woelig, van het Congres van Wenen in 1815 over het Verdrag van Versailles in 1919 tot de annexatie van het gebied door nazi-Duitsland op 18 mei 1940.

De aanhechting van Eupen, Sankt-Vith en Malmedy bij België in 1919 gebeurde zeer tegen de zin van de bevolking. Tijdens het interbellum was er dan ook een sterk pro-Duits gevoel. Eind jaren twintig droeg dit bij aan de successen van separistische partijen als het Heimattreue Front, die bij de verkiezingen van april 1939 in Eupen 55% van de stemmen behaalde. In het meer franstalige Malmédy nog altijd 45%.

Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog werden de Duitstaligen in het Belgische leger ver achter de gevechtszones ingezet omdat men vreesde dat ze zouden spioneren voor de vijand. Daar hadden ze echter amper de gelegenheid voor. Na een paar dagen waren de Ostkantons volledig onder controle van de Wehrmacht. Op 18 mei werden de Ostkantons bij het Duitse Rijk angehecht. Wat vaak vergeten wordt is dat op 29 mei nog eens 10 Waalse gemeenten bij Duitsland werden geannexeerd die weliswaar niet Duitstalig zijn, maar waar een soort Germaans dialect wordt gesproken; gemeenten als Welkenraedt, Kelmis en Gemmenich. Zo'n 40 gemeenten met zo'n 88000 inwoners werden bij nazi-Duitsland aangehecht.

Daarmee begint een bijzondere periode. Doordat de inwoners van de Oostkantons nu Duitsers zijn, moeten ze ook vechten in het leger van Hitler. Vanaf oktober 1941 moet de jeugd van Eupen - Malmédy naar het oostfront. Ongeveer 1000 gemobiliseerden duiken onder. Een klein aantal vergeleken met de bijna 9000 Duitstaligen uit de Oostkantons die naar Rusland werden gestuurd. 2000 keerden niet terug, 1500 raakten gewond.

De oorlog in Rusland maakte dat het nazi-regime in Eupen - Malmédy steeds minder populair werd. Wanneer Brussel in september 1944 wordt bevrijd, hoopt men in de Oostkantons dat de geallieerden snel zullen oprukken. Maar de moeilijkste periode moet nog komen.

Aanvankelijk had de oorlog in Eupen en omgeving weinig materiële schade aangericht. Dat verandert met het Ardennenoffensief in de winter van 1944. Bombardementen van het Amerikaanse leger vernielen zowat alle huizen in Sankt-Vith. Op kerstavond 1944 maakt een Amerikaanse luchtaanval meer dan 200 doden in Malmédy. De heropbouw zou jaren in beslag nemen.

Na de oorlog slaat de repressie hard toe, in wat opnieuw Duitstalig België is. Er worden 15.600 juridische dossiers geopend, met 1500 veroordelingen. De morele en emotionele heropbouw van de Oostkantons zal jaren in beslag nemen.

Het gevolg is dat de Duitstaligen zich in Wallonië na de oorlog op politiek vlak altijd bescheiden hebben opgesteld.

Bron: De Telegraaf, 28-12-2011

Het krantenartikel, de Ingezonden brief van Josef Jansen uit Monschau, is uit de Eifeler Nachrichten van 3-1-2015. Jansen was zowel in Malmedy als ook in Kamp Vught als kind aanwezig.